Dermatillomania  – Patologiczne skubanie skóry /skin picking disorder (SPD)

Dermatillomania jest chronicznym, nawracającym neuropsychiatrycznym zaburzeniem o niedoszacowanym rozpowszechnieniu w populacji, które istotnie obniża jakość życia i charakteryzuje się powtarzalnym uszkadzaniem skóry w sytuacji, gdy nie występuje jakikolwiek dermatologiczny problem, efektem czego jest istotne niszczenie tkanki w skórze właściwej. Osoby które cierpią na dermatillomanię dokonują: skubania, ściskania, szczypania, cięcia się, tarcia, wydłubywania, rozgrzebywanie ran w skórze, kłucia się, gdzie zmiana patologiczna zależy od głębokości nakłuć, nacięć.  Zachowania te najczęściej dokonywane są za pomocą paznokci i palców, ale relacjonowane są przypadki, w których osoby wykorzystują pęsety, igły, szpilki i wiele różnych innych narzędzi. W rozkładzie, który przywołują Ravipati, Conti, z zespołem (2021)  przeciętny wiek u uosób, u których rozpoczyna się dermatillomania skin picking disorder (SPD) to 13,6 lat ze średnim trwaniem tego zaburzenia – 12,7 lat (przedział między 3 a 40 lat), cechujący się zanikaniem i powracaniem epizodów uszkodzeń skóry w ciągu życia. U niektórych pacjentów chroniczne skubanie skóry zaczyna się wraz z pojawieniem się trądziku w okresie dojrzewania, ale przymus utrzymuje się nawet po ustąpieniu trądziku. Choroby skóry, takie jak rogowacenie mieszkowe, łuszczyca i egzema, mogą również wywoływać takie zachowanie. Zaburzenie to ma charakter chroniczny i nawracający.

Obserwuje się u osób, które cierpią na dermatillomanię, że mogą poświęcać na te zachowania od 5 minut nawet aż do 12 godzin i dotyczy to różnych części ciała. Najczęściej uszkadzana jest twarz oraz skórki u palców, ale raniona jest również pierś, szyja, plecy, odbyt i inne części ciała, które są łatwo dostępne. Szerokie badania (Neziroglu, Rabinowitz, Breytman, Jacofsky, 2008), (Pozza A, Giaquinta N, Dettore D 2016) (Jon E Grant , Gary A Christenson  2007) wykazały, że 76% przypadków uszkodzeń skóry odbywa się nieświadomie, automatycznie. Większość osób, która cierpi na dermotillomanię twierdzi, że ​​ma konkretny obszar ciała, na którym się skupia podczas skubania, czy uszkadzania, ale często przenosi się do innej części ciała, aby umożliwić wygojenie pierwotnego obszaru.

            Wyzwalaczem uszkodzeń skóry może być subiektywne odczuwanie „nieprawidłowości” na skórze, wówczas pojawia się potrzeba „badania” tychże nieprawidłowości. Skubanie skóry może być również strategią radzenia sobie z napięciem, stresem, przykrymi emocjami. Napięcie i niepokój mogą mieć charakter zaburzeń obsesyjno – kompulsyjnych.  

W niektórych przypadkach, po uszkodzeniu skóry osoba dotknięta chorobą może odczuwać depresję. W takich momentach często występuje kompulsywna potrzeba dłubania, ściskania lub drapania powierzchni lub obszaru ciała, często w miejscu postrzeganej wady skóry. Tak, jak w przypadku innych samouszkodzeń, patologiczne skubanie skóry może pełnić funkcję „samoukoiciela”, przynosić ulgę lub satysfakcję, odcinać od „cierpienia psychicznego”.

Powikłania wynikające ze zranień mogą obejmować infekcje w miejscu uszkodzonej tkanki, a nawet sepsę. Doprowadzić mogą do ropienia naskórka, a wręcz do konieczności przeszczepu skóry. Ciężkie przypadki mogą zagrażać życiu. Relacjonowany jest w literaturze przedmiotu przypadek 48 letniej kobiety, która przebiła skórę na szyi, odsłaniając tętnicę szyjną. Uszkodzenia mogą powodować poważne fizyczne blizny i zniekształcenia ciała.

Osoby z zaburzeniami obsesyjno – kompulsywnymi (OCD)  zgłaszają, że ingerują w swoją skórę z powodu postrzeganego jej zanieczyszczenia, natomiast osoby z dysmorfofobią swoje zachowania motywują postrzeganą niedoskonałością ciała, w szczególności skóry.

Etiologia

Jest kilka teorii, które próbują wyjaśnić dermatillomanię – patologiczne skubanie skóry. Wśród nich są: psychoanalityczne, rozwojowe, poznawcze, behawioralne a także koncepcje odnoszące się do teorii osobowości, regulacji emocji, radzenia sobie z frustracją. Teorie te z grubsza podkreślają, że jednostki, które dokonują uszkodzenia skóry, robią to by uciec od przykrych emocji, lub jest to mechanizm radzenia sobie z frustracją. Wskazują, że zarówno czynniki środowiskowe jak i genetyczne odgrywają w tym zaburzeniu rolę.

Neurobiologiczne podstawy patologicznego skubania skóry skin picking disorder (SPD) wyjaśniane były poprzez wpływ serotoniny oraz opioidów występujących w organizmie człowieka. Konkretnie zachowania takie tłumaczono poprzez niedobór serotoniny, wzrost poziomu opioidów, uaktywnienie szlaków dopaminergicznych. 

            Badania wykazały związek między dopaminą a przymusem skubania skóry. Substancje takie, jak kokaina, czy metamfetamina, które wzmacniają farmakologiczny efekt dopaminy, „nakręcały” potrzebę niekontrolowanego skubania skóry. Substancje te wzmagają uczucie mrowienia, odczucia, które relacjonowane było w taki sposób, że „coś przemieszcza się pod lub na mojej skórze”. Powstaje hipoteza, że dermatillomania to rezultat dysfunkcji nagrody związanej z dopaminą (Odlaug, Grant 2010).

            Kolejna neurologiczna koncepcja wyjaśniająca patologiczne skubanie skóry mówi o mniejszej zdolności hamowania kontroli motorycznej, przy jednoczesnym braku różnic w elastyczności poznawczej gdy porównujemy osoby z dermatillomanią do grupy kontrolnej. Kontrola motoryczna odnosi się u osób prawostronnie zlateralizowanych do obwodu czołowo – prążkowego, zakrętu czołowego dolnego i przedniej kory obręczy (Odlaug, Grant 2010).

Komponenty Genetyczne

Niektóre badania mogłyby sugerować, że patologiczne skubanie skóry związane jest z dziedziczeniem cech lub genów, szczególnie chodzi o gen SAPAP3. Badanie na myszach, polegające na usunięciu im genu SAPAP3 wykazało, że zmieniły zachowanie. Zaczęły nadmiernie pielęgnować swoją skórę. Ta obserwacja skłoniła naukowców do zbadania wpływu genu SAPAP3 na trichotillomanię w efekcie czego ujawniono istotny związek między polimorfizmem pojedynczego nukleotydu (SNP) w obrębie genu SAPAP3 a trichotillomanią (Monzani, Benedetta i in. 2012).

Epidemiologia

Częstość występowania dermotillomanii nie jest dobrze poznana. Szacunki dotyczące rozpowszechnienia choroby wahają się od 1,4 do 5,4% w populacji ogólnej. Badanie przeprowadzone wśród pacjentów dermatologicznych wykazało, że 2% cierpiało na patologiczne skubanie skóry. Zaburzenie przeczosów jest statystycznie częstsze u kobiet niż u mężczyzn.

Fugen Neziroglu, Ph.D., Dena Rabinowitz, Ph.D., Anna Breytman, Ph.D., and Matthew Jacofsky, Psy.D. Skin Picking Phenomenology and Severity Comparison: Prim Care Companion J Clin Psychiatry (2008) 10(4): 306–312.

Pozza A, Giaquinta N, Dettore D. Borderline, avoidant, sadistic personality traits and emotion dysregulation predict different pathological skin picking subtypes in a community sample. Neuropsychiatr. Dis. Treat. 2016,

Jon E Grant , Gary A Christenson  (2007) Examination of gender in pathologic grooming behaviors. Psychiatr Q Dec;78(4):259-67.

Odlaug BL, Grant JE (2010). „Pathologic skin picking”. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse. 36 (5): 296–303.

Monzani, Benedetta; Rijsdijk, Fruhling; Cherkas, Lynn; Harris, Juliette; Keuthen, Nancy; Mataix-Cols, David (2012). „Prevalence and heritability of skin picking in an adult community sample: A twin study”. American Journal of Medical Genetics Part B: Neuropsychiatric Genetics. 159B (5): 605–610.